Een kandidaat wordt meestal voorgedragen door een vrijmetselaar die de betrokkene kent en waardeert als een goed, eerlijk en betrouwbaar man, die geschikt wordt geacht voor het lidmaatschap en ontvankelijk voor het specifieke werk en de sfeer die in de Loge heerst. Dikwijls stelt een persoon zijn kandidatuur uit eigen beweging, op basis van persoonlijke lectuur over de Orde. Mogelijk kent een kandidaat niemand tot wie hij zich in vertrouwen kan wenden zodat hij rechtstreeks aanklopt bij een Loge of bij een Grootloge zelf.
Wanneer een “profaan” zijn kandidatuur heeft gesteld, neemt een Loge contact met hem op en vat een onderzoeksprocedure aan volgens de modaliteiten, die in haar reglement zijn vervat.
Tot welke verplichtingen verbindt de geïnitieerde zich? Het lidmaatschap van een Loge veronderstelt een financiële inspanning. Elk lid betaalt een bijdrage. Het geïnde bedrag wordt hoofdzakelijk besteed aan materiële uitgaven van de Loge voor lokalen en andere kosten betreffende de beoefening van de vrijmetselarij. Deze bijdrage is al bij al niet hoog en verschilt van Loge tot Loge. Daarbij sleept de maçonnieke praktijk ook kosten mee inzake maaltijden, die elke Loge voor haar leden inricht. Het lidmaatschap is hoe dan ook geen voorrecht voor gegoede burgers. Een gemiddeld en zelfs bescheiden inkomen volstaat om deze lasten te dragen.
Van de leden van de Loge wordt in geheel andere opzichten daarentegen een belangrijke inspanning verwacht. De vrijmetselarij is niet zomaar een vereniging. Zij vergt een actieve aanwezigheid. Wie echter wil deelnemen aan het leven van zijn Loge, moet de vergaderingen trouw bijwonen, tijdrovende functies aanvaarden en door zijn persoonlijke inzet bijdragen tot de bloei van de Loge.
Deze verplichtingen mogen het familiaal of het professioneel leven niet schaden. De vrijmetselarij vergt evenwel, dat men er tijd aan besteedt : zowat vijftien tot twintig zittingen per jaar en daarbij komen nog een aantal andere vergaderingen (seminaries, instructies, administratieve bijeenkomsten …). Dikwijls ondervindt men dat slechts degenen die geen tijd willen nemen, geen tijd hebben. De ervaring heeft geleerd dat precies de drukst bezette mannen meestal de nodige tijd vinden voor datgene wat hun ter harte gaat.
Wat gebeurt er wanneer een geïnitieerde de vrijmetselarij wenst te verlaten? Het volstaat dat hij zijn beslissing bekendmaakt en zijn Loge kan hem “in slaap stellen”, dit betekent dat hij geschrapt wordt van de ledenlijst. Volgens sommige beweringen zou men de Orde niet kunnen verlaten zonder het gevaar te lopen een vreselijke straf te ondergaan. Hiervan is natuurlijk geen sprake. Welke genootschap zou overigens zo dwaas zijn om mensen tegen hun geweten te dwingen lid te blijven van een Orde waartoe zij niet met volle overtuiging zouden behoren?
